Kiedy w małżeństwie dzieje się źle, ale małżonkowie nie chcą się rozwodzić, ponieważ mają nadzieję, że uda się naprawić ich związek, mogą zdecydować się na separację. Okres separacji to dla wielu par czas na przemyślenia i podjęcie decyzji co będzie dalej. Separacja formalnie orzekana jest przez sąd, dlatego warto wiedzieć jaki przebieg ma sądowe orzekanie o separacji.
Drogi uzyskania separacji
Istnieją dwie drogi uzyskania separacji w trybie procesowym lub nieprocesowym. W zależności od sytuacji wybierana jest jedna z tych możliwości. Zarówno w jednym jak i w drugim wypadku małżonkowie muszą udowodnić rozpad pożycia małżeńskiego na płaszczyźnie uczuciowej, fizycznej i ekonomicznej. W przypadku separacji nie ma konieczności udawadniania stałości rozpadu związku, ponieważ założeniem tej instytucji jest umożliwienie małżonkom podjęcia decyzji o ratowaniu związku.
Tryb nieprocesowy
Sąd może orzec separację w trybie nieprocesowym jeśli małżonkowie wspólnie wystąpią z wnioskiem albo wtedy, gdy wniosek zostanie złożony przez jednego z małżonków, ale za zgodą drugiego. Nie stosuje się trybu nieprocesowego wtedy, gdy małżonkowie mają małoletnie dzieci. Warto pamiętać, że tryb nieprocesowy nie daje możliwości wskazania winnego rozpadu małżeństwa. Orzeczenie separacji w trybie nieprocesowym to koszt około 100 zł. Najczęściej sprawa kończy się na jednej rozprawie. W przypadku tego trybu orzekania jako dowody w sprawie zazwyczaj wystarczają zeznania małżonków. Podczas nieprocesowego trybu orzekania separacji sąd może dodatkowo, o ile oboje małżonkowie wyrażą zgodę, rozstrzygnąć takie sprawy jak:
- alimenty dla małżonka pozostającego w biedzie;
- sposób korzystania ze wspólnego lokum;
- podział nieruchomości lub przyznanie jej jednemu z małżonków;
- podział wspólnego majątku.
Orzekanie o innych sprawach jest dodatkowo płatne.
Tryb procesowy
Jeśli małżonkowie nie są zgodni co do orzeczenia o separacji, wtedy na wniosek jednego z nich sąd może orzec separację w trybie procesowym. Tryb ten jest również przeznaczony dla par, które posiadają małoletnie dzieci. Podczas trybu procesowego sąd może orzec na temat winy jednego z małżonków, jeśli któreś z nich o to wnioskuje.
Orzeczenie separacji w tym trybie to koszt mniej więcej 600 zł. Najczęściej orzeczenie uzyskuje się po jednej rozprawie, aczkolwiek może być ich również więcej. Sprawa separacyjna prowadzona w trybie procesowym kończy się wyrokiem.
Poza orzeczeniem o separacji, sąd podczas rozprawy może orzec również w kwestiach takich jak:
- alimenty dla małżonka
- alimenty dla dzieci;
- prawa rodzicielskie;
- ustanowienie kontaktów z dzieckiem;
- sposób korzystania ze wspólnego mieszkania;
- podział mieszkania lub przyznania go jednemu z małżonków;
- eksmisji małżonka;
- podział majątku.
Postępowanie odwoławcze
Od orzeczenia o separacji, niezależnie od trybu orzekania, istnieje możliwość apelacji. Sprawę rozpatruje sąd apelacyjny. Prawo nie przewiduje kasacji wyroku w sprawach o separację.