Okres separacji to czas dany małżonkom, podczas którego mogą spokojnie zastanowić się co będzie dalej z ich związkiem. Często separacja występuje jako ustna umowa między małżonkami i nie jest w żaden sposób rejestrowana prawnie. Zdarza się jednak również, że małżonkowie chcąc uporządkować swoje sprawy decydują się na sądowe orzeczenie o separacji. Podejmując decyzję o sformalizowaniu separacji małżeńskiej, warto wiedzieć jak może się ona zakończyć w świetle prawa.
Orzeczenie separacji
Decydując się na złożenie wniosku do sądu o orzeczenie separacji, małżonkowie powinni pamiętać, że separacja w wielu kwestiach różni się od rozwodu, z którym niekiedy bywa utożsamiana. Jedną z najważniejszych różnic jest to, że może ona zostać zniesiona. W związku z tym należy pamiętać, że orzeczenie separacji:
* nie rozwiązuje związku małżeńskiego, ale go w swoisty sposób „zawiesza” – małżeństwo trwa nadal, ale obowiązki i prawa względem małżonka czasowo przestają obowiązywać;
* obowiązuje czasowo – zazwyczaj nie ma dokładnie określonego czasu zniesienia separacji formalnej. Może ona trwać zarówno kilka tygodni jak i wiele lat;
* istnieje możliwość zniesienia separacji – co nie jest możliwe w przypadku rozwodu.
Zakończenie obowiązywania separacji
Separacja formalna, która została orzeczona przez sąd może przestać obowiązywać na kilka sposobów. W zależności od tego, co wydarzy się w życiu małżonków może mieć to różne skutki prawne.
* Śmierć jednego z małżonków – w przypadku śmierci jednego z małżonków automatycznie przestają obowiązywać warunki prawne separacji.
* Rozwód – w Polsce większość separacji formalnych kończy się sprawą rozwodową. Rozwód znosi skutki prawne dotyczące separacji, a tym samym daje m.in. możliwość wstąpienia w nowy związek małżeński, zmianę nazwiska itd. Warto jednak pamiętać, że sprawa rozwodowa nie znosi orzeczeń dotyczących np. praw rodzicielskich, które mogą pozostać niezmienione, ale można również wnieść o zmianę orzeczenia. Podobnie jest w wypadku alimentów płaconych na rzecz współmałżonka.
* Zniesienie separacji – jeśli podczas okresu separacji małżonkowie dojdą do wniosku, że chcą nadal pozostawać w związku małżeńskim, wtedy mogą wnioskować o zniesienie separacji. Warunkiem rozpatrzenia zniesienia separacji jest wspólne złożenie wniosku w sądzie. Orzeczenie o zniesieniu separacji przywraca wszelkie prawa i obowiązki małżeńskie sprzed orzeczenia ustanawiającego separację.
O czym należy pamiętać wnioskując o zniesienie separacji
Orzeczenie zniesienia separacji przywraca obowiązki i prawa związane ze stanem małżeńskim. Należy jednak pamiętać, że po separacji sytuacja prawna nie wraca w zupełności do stanu sprzed jej orzeczenia. Przede wszystkim małżonkowie muszą zdecydować co dalej z ich wspólnotą majątkową. Zniesienie separacji automatycznie przywraca ustawową wspólnotę majątkową, ale małżonkowie mogą wnioskować o pozostawienie rozdzielności majątkowej orzeczonej podczas separacji. Kolejną sprawą, którą koniecznie należy uregulować są prawa rodzicielskie do wspólnych dzieci. Trzeba pamiętać, że zniesienie separacji nie wpływa na orzeczenie dotyczące praw rodzicielskich, a tym samym należy wnioskować do sądu, o ile to konieczne, o ich zmianę i dostosowanie do nowej sytuacji.